Eksik Belgeyle Beyan

Eksik Belgeyle Beyan Nedir?
Gümrük işlemlerinin mümkün olduğunca basitleştirilmesi, hızlandırılması ve bekleme maliyetlerinin düşürülmesi amacıyla beyannameye eklenmesi gereken bazı bilgi, belgeler eklenmeden işlem tesis edilebilmektedir.
(Gümrük Kanunu’nun 71/1-a)
Bu bağlamda onaylanmış kişi statü belgesi (OKSB) veya yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası (YYS) sahibi firmalara beyanname tescil öncesi fatura, A.TR Dolaşım Belgesi, EUR.1, EUR-MED, Menşe Şahadetnamesi gibi menşe ispat belgeleri, navlun makbuzu, sigorta poliçesi, işlenmiş tarım ürünü analiz raporu gibi evrakların mevcut olması ancak asıllarının henüz ulaşmamış olması durumunda bu belgelerin asılları olmaksızın eşyanın ithal edilebilmesi imkanı tanınmıştır.
(GİKY 19. Md / Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Sıra No: 1) 17. Md)

YYS/OKSB Sahibi Olmayanlar Eksik Belgeyle Beyan Kullanabilir mi?
Özelliği olan eşyanın ithalatında YYS veya OKSB aranmaksızın eksik belgeyle beyan gümrük idaresinde kabul edilebilir. Gümrük Yönetmeliği 147. Maddede ilgili eşyalar sıralanmıştır. Örnek olarak aşılar, radyoaktif maddeler, kalp kapakçığı, canlı doku, kan ve kan plazması, canlı hayvanlar ile yumurtaları gibi acil işlem gerektiren ürünler veya hacimleri, ağırlıkları sebebiyle geçici depolama alanlarına veya antrepolara alınması çok büyük masrafa sebep olan eşyalar sıralanabilir.

Eksik Belgeyle Beyan Nasıl Kullanılır?
Eksik belgeyle beyan vasıtasıyla işlem yapılabilmesi için gümrük beyannamesinin basitleştirilmiş usul kodu kutucuğuna “BS-1” yazılmalıdır. Henüz aslı ulaşmamış belgenin tarih ve numarası beyannamenin 44 nolu hanesine girilerek “S” yani sonradan seçeneği seçilerek beyanname tescil edilir.

Eksik Beyanı Tamamlama Süresi
Beyannamenin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde eksik beyana konu evraklar ilgili gümrük idaresine sunulmalıdır. Örnek olarak eksik beyana konu olan A.TR’nin bir aylık süre içerisinde gümrük idaresine ibraz edilemeyeceği söz konusu ise sürenin uzatılması için gümrük idaresine başvurulabilir. Bir aylık süre geçmeden başvurulması halinde gümrük idaresi uygun görürse bu süre en fazla üç aya kadar uzatılabilir.

Eksik Beyan Nasıl Kapatılır?
Beyannamenin gümrükte işlem görmesi durumunda (Sarı hat, kırmızı hat) belge aslı süresi içinde eksik belge tamamlama formuyla birlikte ilgili gümrük idaresine sunulur. Gümrük memuru bilge sistemine “belgeler tamamlandı” açıklamasını girerek eksik beyanın kapanmasını sağlar.
Eksik beyana konu olan beyannamenin yeşil hattan işlem görmesi durumunda ise gümrük idaresine fiziki olarak evrakın sunulmasına gerek bulunmamaktadır. Eksik belge tamamlama formu doldurularak elektronik ortamda İlgili gümrük idaresine bildirilir. Bu belgeler gümrük idaresince istenildiğinde ibraz edilmek üzere muhafaza edilir.

Eksik Belgenin Zamanında Sunulmaması
Eksik beyana konu olan evrakın süresi içinde gümrük idaresine ibraz edilmediğinin tespiti durumunda Gümrük Kanunu’nun 234. Maddesi uyarınca cezai müeyyide uygulanmaktaydı.  Yeni düzenlemeye göre Gümrük Kanunu’nun 241. Maddesi uyarınca cezai müeyyide uygulanacaktır. Ayrıca ilgili firmanın eksik beyanda bulunma yetkisi eksiklik giderilene kadar askıya alınır.
Örnek olarak, ABC firması A.TR aslını henüz tedarik edememiş ancak tercihli rejimden faydalanmak istemektedir. Serbest dolaşıma giriş beyannamesinin 44 nolu hanesine A.TR seri no ile tarihi yazılarak “S” seçilmiştir. Supalan kısmı ise BS-1 olarak ilerlenmiştir. Ayrıca anlaşma kodu AT seçilerek 10.000 TL gümrük vergisi ödenmemiştir.
Serbest dolaşıma giriş beyannamesi 01.08.2022 tarihinde tescil edilmiştir. 06.09.2022 tarihinde gümrük idaresi A.TR aslının ibraz edilmediğini tespit etmiştir. ABC firmasının beyanname tescili sırasında ödemediği 10.000 TL gümrük vergisi gecikme faizi ile tahakkuk edilmiştir.
Ayrıca A.TR’nin zamanında sunulmadığının gümrük idaresi tarafından tespiti sebebiyle Gümrük Kanunu’nun 241. Maddesi uyarınca cezai müeyyide uygulanacaktır. (2021/20 sayılı genelge)
Yeşil hattan işlem gören beyannamenin eksik beyana konu olan evrakı online olarak bildirilerek sonuçlandırılabilirdi. Ancak süresi içinde yapılamayan bildirime konu evrak aslının gümrük idaresine ibraz edilmesi gerekir.
Eksik belgenin süresi içinde birden çok kez tamamlanmaması durumunda ilgili firmanın eksik beyanda bulunma yetkisi üç ay, altı ay ve iki yıl askıya alınır.

Eksik Belgenin Temin Edilememesi Ve Gümrük İdaresine Bildirimi
Eksik beyana konu olan belgenin temin edilemeyeceğinin gümrük idaresine süresi içerisinde bildirilmesi durumunda tescil anında alınmayan gümrük vergileri gecikme faizi ile birlikte alınır. Ayrıca G.K. 234. Madde uyarınca cezai müeyyide uygulanmaz.
Örnek olarak, ABC firması eksik belgeyle beyan uygulamasından faydalanarak 01.08.2022 tarihinde serbest dolaşıma giriş beyannamesini tescil etmiştir. 26.08.2022 tarihinde A.TR aslının tedarik edilemeyeceği kesinleşmiş ve bunu gümrük idaresine bildirmiştir. Bu durumda gümrük idaresi diğer ülke sütununda bulunan oranda gümrük vergisini gecikme faizi tahsil etmiştir. Ayrıca 234. Madde uyarınca cezai müeyyide uygulanmayacaktır.

Can DURMUŞ – Gümrük Müşavir Yardımcısı / Denetçi
14.09.2022