ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak ticaret politikası önlemleri uygulanmaksızın Türkiye Gümrük Bölgesine geçici olarak eşya ithal edilebilmesine imkan tanıyan gümrük rejimidir.
Tam ve kısmi muafiyet suretiyle olmak üzere iki şekilde uygulanır.
Tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilebilecek eşyalar 2009/15481 sayılı Kararın 16. ila 44. maddeleri ile belirlenmiştir. Diğer tüm eşyalar kısmi muafiyet sureti ile geçici ithal edilebilir.
Tam (TAMM) ve Kısmi Muafiyet (KISM) Arasında ki Fark Nedir?
Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalatta eşyanın kalacağı her ay için toplam ödenmesi gereken verginin %3’ü peşinen ödenir. Kalan kısım için teminat verilir. Tam muafiyet suretiyle geçici ithalat yapılacaksa ödenmesi gereken verginin tamamı kadar teminat alınır.
örnek olarak; ABC firması Çin’den Çin menşeli 8501.52.20.90.19 GTİP kodlu “Elektrik motoru” cinsi eşyanın kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalatını gerçekleştirecektir. Gümrük vergisi, ilave gümrük vergisi ve katma değer vergisiyle beraber ithalat vergilerinin toplamı 20.000 TL’dir.
Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde 3 ay kalması gerekmektedir. Gümrük idaresi de 3 ay kalması adına gerekli izni vermiştir.
Her ay için ithalat vergileri toplamının %3’ü ödeneceğinden 3 ay için 1.800 TL vergi ödenecektir. Kalan tutar olan 18.200 TL ise teminata bağlanacaktır.
Ticaret Politikası Önlemlerine Tabi Tutulmaması Ne Demek?
Damping, gözetim, kota veya tarife kontenjanı gibi tarife dışı önlemler geçici ithalat rejiminde uygulanmaz.
Bu itibarla tareks, TSE, CE gibi uygunluk belgesi, ithal lisansı veya ithalat izni alınmasına gerek yoktur.
Ancak geçici ithal edilen eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacak olması halinde varsa tareks, CE, damping, ithal lisansı gibi prosedürlerin yerine getirilmesi gerekir. (Gümrük Yönetmeliği 386/4)
Geçici İthalat İzni ve Beyanname işlemleri
Geçici ithalat izni başvurusu Tek Pencere Sisteminden yapılır. İlgili gümrük idaresine online olarak ulaşan başvuru yine gümrük idaresince onaylanır. Başvurunun kabul edilmesi neticesinde sistem tarafından 0910 (TPS-Geçici İthalat İzni) kodlu ve 23 haneli TPS numarası oluşur.
Tek Pencere Sisteminde “Süre Sonu Tarihi” eşyanın geçici ithalat rejimi altında kalma süresidir. Bu süre azami 24 ay olabilir.
Resimde görüleceği üzere iznin kalem listesinde satır numaraları mevcuttur.
Beyannamenin 44 no.lu hanesinde 23 haneli TPS ID beyan edilirken sonuna hangi satır olduğu belirtilmelidir.
İthalat satırına örnek olarak: 23243545610910124845781/1
Geçici gelen eşyanın ihracatında ise yine 23 haneli TPS ID ilgili satır numarası ile beyan edilmelidir. Örnek olarak: 23243545610910124845781/2
İznin açıklama kısmına dikkat edilmelidir. Bu kısımda eşyanın giriş ve çıkışının hangi metotla kontrol edileceği belirtilir. Eşyanın ve firmanın niteliğine göre sunulması gereken ayniyet, ekspertiz raporu gibi belge/bilgilerin atlanmaması önemlidir. Aksi halde gerek beyanname işlemleri tamamlanmadan önce, gerekse teminat çözümü esnasında maddi zararlar meydana getirecektir.
Geçici İthalatın Kati İthalata Dönüştürülmesi
Geçici olarak ithal edilen eşyayı ithal etme ihtiyacı doğabilir. Bu durumda eşyalar için 4053 rejim kodu ile serbest dolaşıma giriş beyannamesi tescil edilmelidir. Ancak konuyu tam ve kısmi muafiyet olarak iki kısımda incelemek gerekir.
Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşya ise; Gümrük Kanunun 134. maddesine göre geçici ithalat beyannamesinin tescil edildiği tarihteki kur ve vergilendirme unsurları (vergi oranı, ödeme şekli) yeni açılacak serbest dolaşıma giriş rejiminde geçerli olacaktır.
Tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşya ise; Gümrük Kanunun 134. maddesine göre serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edildiği tarihteki kur ve vergilendirme unsurlarına göre işlem tesis edilecektir.
Örnek olarak; 2022 Aralık ayında kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşyanın 2023 Temmuz ayında 4053 rejim kodu ile serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edileceğini varsayalım.
Serbest dolaşıma giriş beyannamesi 2023 Temmuz ayında tescil edilecek ancak 2022 Aralık ayında uygulanan kur ve vergilendirme unsurlarına göre vergiler hesaplanacaktır. Bunun yanında geçici ithalat rejimine girişte peşinen ödenen vergi tutarı, yeni tescil edilen 4053 rejimli beyanname için hesaplanan vergiden düşülecektir. (Genelge No: 2009/33)
Peki eşya tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilmiş olsaydı? Bu durumda önceki örneğimizin aksine 4053 rejim kodlu serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edildiği tarihteki kur ve vergilendirme unsurlarına göre işlem görecekti (Genelge No: 2009/33)
Gecikme Zammı Tahsil Edilir mi?
Rejime girişte verilen teminatın nakit verilmiş olması durumunda gecikme zammı hesaplanmaz. Ancak nakit teminat değil de banka teminatı verildiğini varsayarsak. Eşyanın serbest dolaşıma girişinde gecikme zammı hesaplanır. (G.K. 207-1/b).
Geçici İthalatın Kati İthalata Dönüştürülmesinde KKDF ödenir mi?
2013/6 sayılı genelgeye göre kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşya serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacaksa, geçici ithalat beyannamesinin tarihinden önce eşya bedeli ödenmişse sorun yok ancak 5300 rejim kodlu beyannameden sonra ödenmişse KKDF ödenmesi gerekir.
Tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşya için ise eşya bedelinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin (4053 rejim kodu) tescil tarihinden sonra ödenmesi durumunda KKDF tahsil edilir. (Genelge No: 2013/6)
Kullanılmış Eşya Yönüyle Geçici İthalatı Yapılmış Eşyanın Kati İthalata Dönüştürülmesi
Geçici ithalatı yapılmış eşya kati ithalata dönüştürülmek istenildiğinde yeni ve kullanılmamış ise talepler gümrük idarelerince sonuçlandırılmaktadır.
Kesin ithalatı yapılmak istenildiği tarihte kullanılmış ve yenileştirilmiş ancak geçici ithalatı esnasında kullanılmamış ve yeni ise ayrıca izin alınmasına gerek yoktur.
Ancak eşyanın geçici ithalatı esnasında kullanılmış ve yenileştirilmiş olması durumunda 2023/9 sayılı tebliğ uyarınca gerekli izinlerin alınması gerekmektedir. (2023/9 sayılı tebliğin 6. md)
Geçici İthalat Rejiminden Faydalanamayacak Eşyalar Nelerdir?
Türkiye’ye ithali yasak olan eşya, tüketilebilir nitelikteki eşya, ayniyet tespitinin yapılması mümkün olmayan eşya ile ülke ekonomisine zarar verebilecek eşya ithalat vergilerinden tam veya kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejiminden yararlandırılmaz. (15481 Sayılı Karar ‘ın 40. maddesi)
Geçici İthalat Rejimi ile Dahilde İşleme Rejimi Arasındaki Fark Nedir?
İki rejimde de serbest dolaşımda olmayan eşyalar ticaret politikası önlemleri uygulanmaksızın teminat yatırılmak suretiyle geçici ithal edilir. (Geri ödeme sistemi hariç)
İki rejimde de eşya kiralanamaz, ödünç verilemez, bir başkasının kullanımına bırakılamaz ve satılamaz.
Geçici ithalatta eşya olağan yıpranma dışında herhangi bir değişikliğe uğramamalıdır. Ayrıca işlem veya işçilik görmemelidir. Geldiği gibi ihraç edilmelidir.
Dahilde İşleme Rejiminde ise amaç eşyanın işleme tabi tutulmasıdır. Yeniden ihraç edilen ürün geçici ithal edilen eşyadan farklı bir ürün olacaktır.
Bu itibarla benzer yönleri olan ancak finalde apayrı iki konudur.
Geçici İthal Edilen Eşya Zamanında İhraç Edilemezse veya Rejim İhlal Edilirse?
Rejim süresi içinde yazılı olarak rejime giriş gümrük idaresine veya eşyanın bulunduğu yere en yakın gümrük idaresine müracaat edilerek ek süre talep edilebilir.
Ek süre talep edilmediyse ve süre aşılalı henüz bir ayı geçmediyse Gümrük Kanunun 241. maddesinin iki katı cezai müeyyide uygulanır. Güncel rakamla 1.046 TL’dir.
Süre aşımı bir ayı geçti ancak henüz ikinci ayı doldurmadıysa Gümrük Kanunun 241. maddesinin dört katı cezai müeyyide uygulanır. Güncel rakamla 2.092 TL’dir.
Geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın gümrük idaresine bilgi verilmeden, ancak süresi içerisinde Türkiye Gümrük Bölgesinin dışına çıkarıldığının kabul edilebilir belgelerle kanıtlanması durumunda Gümrük Kanunun 241. maddesinin iki katı cezai müeyyide uygulanır. Güncel rakamla 1.046 TL’dir.
Geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali hâlinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, cezai müeyyide uygulanır.
Bu minvalde tahsis yeri, tahsis amacı, giriş ayniyetine uygunluğu veya süresi içinde yurtdışı edilmesi önemli noktalardandır.
Can DURMUŞ – Gümrük Müşavir Yardımcısı / Denetçi
26.08.2023