20 Nisan 2024 tarihinde yayımlanan Resmî Gazete’de Gümrük Yönetmeliği’nde önemli değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerden biri de Gümrük Müşavirinin Yükümlülükleri başlıklı 563’üncü maddede gerçekleşti. Eklenen 3 yeni hüküm, gümrük müşavirlerinin yükümlülüklerini ve sorumluluklarını önemli ölçüde etkiliyor.
(7) Gümrük müşavirliği hizmeti veren gerçek ve tüzel kişiler ile bunların ortak ve çalışanları, hesabına beyanda bulundukları kişi veya kuruluşlara ait öğrendikleri bilgi ve ticari sırları mesleki faaliyetlerine son verseler dahi açıklayamazlar. Ancak, adli veya idari her türlü inceleme veya soruşturma durumunda bu hüküm uygulanmaz.
(8) Gümrük müşavirliği hizmeti veren gerçek ve tüzel kişiler, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyanda bulunulmasına yönelik olarak kullandıkları bilgisayar sistemlerinde verilerin güvenliği için her türlü tedbiri almak zorundadır. Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyanda bulunulmasına yönelik üçüncü kişilerden hizmet alınması durumunda hizmet alınan kişiyle yazılı sözleşme yapılması ve bu sözleşmede hizmet sağlayıcının verilerin güvenliği için her türlü tedbiri alacağı ve sunulan hizmet kapsamındaki bilgi ve sırları açıklayamayacağı hususlarının açıkça belirtilmesi gerekir.
(9) Sekizinci fıkrada yer alan sözleşme şartını yerine getirmeyen gerçek ve tüzel kişi müşavirlerin, bu şart yerine getirilinceye kadar dolaylı temsil hizmeti vermesine izin verilmez.
Gümrük müşavirinin gümrük idarelerine beyan vermek amacıyla hizmet satın aldığı üçüncü kişilerle sözleşme yapması gerekecek. Sözleşmede hizmet veren firmaların veri güvenliği için her türlü tedbiri alması ve hizmet kapsamındaki bilgi ve sırları açıklamayacağı hususları açıkça belirtilmesi gerekecek. Eğer bu şartlar yerine getirilmezse de gümrük müşavirinin dolaylı temsil hizmeti vermesine izin verilmeyecek. Bir başka deyişle, gümrük müşaviri mesleğini icra edemez hale gelecek.
Bir gümrük müşaviri olarak bir soru sormak isterim. Başta Çin olmak üzere birçok ülkede bu tür verileri sunabileceğine dair dış ticaret firmalarına ulaşan firmaların varlığı sektör paydaşlarının malumu. Neticesinde bu veriler Türkiye’de olduğu üzere yurtdışında da işleniyor ve bir veri tabanı oluşuyor.
Sorum şu;
Gümrük müşaviri olarak dolaylı temsilci sıfatıyla ithalat ve ihracat işlemlerini gerçekleştirdiğimiz bir firmanın ticari sır mahiyetindeki bilgileri kamuoyuna açıklandı.
Bu gibi bir durumda gümrük müşaviri olarak hizmet satın aldığımız firmayla imzaladığımız sözleşme bizleri korumak için yeterli olacak mı?
Yoksa böyle bir durumun varlığı halinde gümrük müşaviri olarak dolaylı temsil hizmeti veremez yani mesleğimizi icra edemez hale mi geleceğiz?
Sorumluluğun sınırları tam olarak ne olacak?
Net bir cevap vermek şu anda zor.
Eminim buna benzer birçok soru meslektaşlarımızın kafasını kurcalıyor.
Gümrük müşavirlerine yüklenen sorumluluklar kadar koruyacak düzenlemelerin de yapılması gerektiğini düşünmekteyim.