Vadeli ödeme şekilleri kullanılan ithalat işlemlerinde eşya KKDF’ye tabi ise % 6 oranında KKDF hesaplanmaktadır. Vadeli ödeme şekilleri ise kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabilidir.
Son yıllarda yükselen faiz oranları ve Türk parasının değerini korumak için atılan adımlarla bağdaşmadığı için gözden geçirilmesi gerektiği düşünülen KKDF tüm yönleriyle ele alınmıştır.
İthalatta Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) Nasıl Hesaplanır?
KKDF ödememek adına ithalat beyannamesinin tescilinden önce para transferinin gerçekleşmiş olması ve transfer bildirim formuna ait ID’nin beyannamenin 44 nolu hanesinde beyan edilmesi gerekmektedir.
KKDF matrahı eşyanın fatura bedelidir, gümrük kıymeti ile aynı değildir.
(Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının 5 Ağustos 1996 tarih ve 117926 sayılı yazısı (96/2)’nın 1. maddesi)
Örnek olarak, mal mukabili ödeme şekli kullanılan serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı faturanın teslim şekli CIF 10.000 USD (kur: 35 TL), bu durumda beyannamenin CIF tutarı 350.000 TL olacaktır. %6 KKDF hesaplandığında beyan edilecek tutar 21.000 TL olacaktır.
Aynı beyannamede FOB teslim şeklinin kullanıldığını varsayalım. Fatura bedeli 9.000 USD, navlun 1.000 USD, 100 USD sigorta olarak düşünelim. Bu senaryoda navlun, sigorta eklenmeksizin 315.000 TL üzerinden 18.900 TL KKDF hesaplanacaktır.
Geçici İthalatın Kati İthalata Dönüştürülmesinde KKDF ödenir mi?
Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşya serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacaksa, geçici ithalat beyannamesinin tescil tarihinden önce eşya bedelinin ödenmesi halinde KKDF doğmayacaktır. Ancak eşya bedeli 5300 rejim kodlu beyannamenin tescil tarihinden sonra ödenmişse/ödenecekse KKDF’nin hesaplanması gerekir.
Tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilen eşya için ise eşya bedelinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin (4053 rejim kodu) tescil tarihinden sonra ödenmesi durumunda KKDF tahsil edilir. (Genelge No: 2013/6)
KKDF Uygulanan Eşyanın GTİP Kodu Korelasyona Uğrarsa?
GTİP kodu korelasyona uğradıktan sonra, KKDF oranı “0” olarak belirlenen malların listesinde görünüyor olabilir.
Bu durumda eski GTİP kodunun, “Vadeli İthalatında KKDF Kesintisi Oranı % 0 (Sıfır) Olarak Belirlenen Malların” listelendiği 2015/7511 Sayılı Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte söz konusu listede bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir.
Kararnamenin yayımlandığı tarihte muafiyet listesinde yer almayan bir eşya ise KKDF tahsil edilecektir. Ama KKDF’den muaf sayılan eşyalardansa KKDF’ye tabi olmayacaktır.
(Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 25.05.2022 tarihli 74904117 sayılı yazısı)
Sonuç olarak GTİP kodunun korelasyona uğrayarak değişmesi, eşyaya uygulanan KKDF yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır.
KKDF Yönüyle Royalti ve Lisans Ödemeleri
Gümrükler Genel Müdürlüğünün 12.12.2022 tarihli 80654032 sayılı yazısına göre, eşyanın tabi olduğu GTİP kodunda KKDF var ise, KKDF oluşmaması için royalti ve lisans bedelinin tamamlayıcı beyanın gümrük idaresine verilmesi gereken süreden önce ödenmesi gerekmektedir.
KKDF Yönüyle Antrepolarda veya Geçici Depolamalarda Eşya devri
2011/16 sayılı, 2014/18 ve 2017/20 sayılı genelgelere göre; devir konusu eşyanın ithalatında KKDF doğmaması için, hem devredenin ihracatçıya yaptığı ödeme hem de devralanın devredene yaptığı ödemenin tevsik edilmesi gerekmektedir.
Örnek olarak; ABC firmasının antrepodaki eşyayı ZAK firmasından devraldığını varsayalım. ABC firmasının ithalat esnasında KKDF ödememesi için, ithalat beyannamesinin tescil tarihinden önce ZAK firmasının ihracatçı firmaya ödeme yapması gerekmektedir.
Bunun yanında ABC firmasının, ZAK firmasına yaptığı ödemenin de serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden önce gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu sayede edi belgede beyan edilmesi gereken transfer bildirim numarası oluşturulabilecek ve KKDF ödenmeksizin beyanname işlemleri tamamlanabilecektir.
Yatırım Teşvik ve Dahilde İşleme Konusu Eşyanın Ödemesi Vadeli Yapılacaksa KKDF Ödenir mi?
12/05/1988 tarihli ve 88/12944 sayılı Kararnameye İlişkin Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında 6 Sıra No.lu Tebliğe göre “Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında kullandırılan krediler”, den KKDF kesintisi yapılmayacağı belirtilmiştir. Yine aynı Tebliğe göre Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalatta KKDF % 0 olarak uygulanır.
Ayrıca Gümrükler Genel Müdürlüğünün 07.03.2014 tarihli 4725 sayılı tasarruflu yazısına göre mal mukabili, vadeli akreditif ve kabul kredili ödeme şekillerine göre yapılan Teşvik kapsamı ithalat işlemlerinde KKDF kesintisi yapılmaması gerektiği belirtilmiştir.
Peşin Ödenen İthalat Bedeli Geri Gelirse?
Ödeme şekli “peşin” olarak belirtilen ithalat işlemlerinde, mal bedelinin serbest dolaşıma giriş beyannamesi tarihinde veya önce transfer edildiğinin tevsik edilmesi şartıyla KKDF doğmamaktadır.
Gümrükler Genel Müdürlüğünün Geri Gelen Peşin İthalat Bedelleri konulu 18249232 sayılı yazısına göre, geri gelen peşin ithalat bedelinin, geldiği tarihi takip eden günden itibaren 2 iş günü içinde iade/transfer edilmemesi halinde söz konusu ithalatın vadeli bir ithalata dönüşeceğinden, bu ithalat bedeli üzerinden KKDF kesintisi yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Bu bağlamda çeşitli sebeplerle ihracatçıya ulaşmayan ve geri gelen ithalat bedellerin takip edilmesi ve 2 iş günü içinde tekrar transfer edilmesi önem arz etmektedir.
KKDF Muafiyet Kodu
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2018/4 sayılı genelgesine göre;
Eşyanın KKDF’ye tabi olmaması veya bir istisna/muafiyete konu olması halinde KKDF muafiyet kodu seçilir
Örnek olarak, KKDF’ye tabi olmayan ve mal mukabili beyan edilen eşyanın ithalatında “KKDFM” beyan edilmelidir.
KKDF’ye tabi olan ve mal mukabili beyan edilen eşyanın D1A muafiyet kodu ile ithal edilmesi durumunda da “KKDFM” beyan edilmelidir.
Aksi halde 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 241/1. maddesi kapsamında her bir satır için usulsüzlük cezası ile karşılaşılma riski bulunmaktadır.
KKDF’nin Hatalı Beyanı Kaçakçılık Riski Taşır mı?
Tespiti halinde Şirketlerin kaçakçılıkla yargılanma riskinin bir hayli yüksek olduğu örnek olay;
ABC firması Ocak ayının başında 1 nolu ithalat beyannamesini tescil etmiştir. Fatura bedeli şubat ayının başında yani beyanname tescil tarihinden sonra ödendiğinden ödeme şekli mal mukabili beyan edilmiştir. GTİP kodu KKDF’ye tabi olduğundan fatura bedelinin %6’sı oranındaki tutar beyan edilerek ödenmiştir.
ABC firması 2 nolu ithalat beyannamesini şubat ayının sonunda peşin ödeme şekli kullanarak tescil etmiştir. 2 nolu ithalat beyannamesine konu bedeli de mart ayında yani beyanname tescil tarihinden sonra ödenmiştir. Buna rağmen 1 nolu ithalat beyannamesi için yapılan ödemenin transfer bildirim numarasını 2 nolu ithalat beyannamesinde beyan edilmiştir.
Her beyannamede önceki ithalata dair yapılan ödeme vasıtasıyla oluşan transfer bildirim numarası kullanılarak KKDF ödenmemiştir.
Sistematik olması sebebiyle kasıt mevcut olup olmadığının anlaşılması çok mümkün olmadığından tespiti halinde ABC firmasının kaçakçılık kanunu kapsamında yargılanma riski mevcuttur. Bu işlem silsilesinin tespiti ise çok zor olmamakla birlikte denetçiliğimizce yapılan 320 hesap incelemesi kapsamında kolayca tespit edilebilmektedir.
İthalat Bedeli Başka Firmaya Ödenirse?
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 22.02.2017 tarihli ve 22471 sayılı yazısına göre; ithalat bedeli ihracatçının yurt dışı hesabına transfer edilmelidir. Başka firmanın hesabına ödenmesi durumunda ihracatçıya transfer olarak değerlendirilmemektedir.
Örnek olarak; Almanya’daki ihracatçı firma unvanının Hans GBMH olduğunu varsayalım. İthalat beyannamesinde kullanılan transfer bildirim formunda ise paranın gönderildiği hesap Zays GMBH’tır.
Yukarıda simüle edilen durumun sonradan kontrolde tespit edilmesi halinde KKDF ile buna bağlı KDV hesaplanır. Hesaplanan vergi ek tahakkuk ile tahsil edilir. Ayrıca Gümrük Kanunu’nun 234. maddesi uyarınca bu verginin 3 katı tutarında cezai müeyyide uygulanır.
KKDF Ödenmezse?
Örnek olarak; ABC firması 8419.12.00.00.00 GTİP kodu ile eşya ithal etmiştir. Tescil aşamasında bilgilendirici ve yol gösterici mahiyetteki gümrük mevzuat programlarından birinden ilgili GTİP kodunu kontrol etmiştir. Ancak KKDF’ye dair bir ibare görememiştir. Mal mukabili beyan etse de KKDF ödenmeden beyanname işlemleri tamamlanmıştır.
Sonradan kontrol esnasında gümrük müfettişi beyannameyi incelediğinde 8419.12.00.00.00 GTİP kodunun 2022 yılında korelasyona uğramadan önce 8419.19.00.00.12 GTİP kodunda sınıflandırıldığını ve bu GTİP kodunun korelasyona uğramadan önce KKDF’ye tabi olduğunu tespit etmiştir.
Korelasyonun KKDF’ye etki etmediğinden kaynaklı gelir eksikliği sebebiyle oluşan KKDF ile buna bağlı KDV hesaplanır. Hesaplanan vergi Şirkete ek tahakkuk edilerek tahsil edilir. Ayrıca Gümrük Kanunu’nun 234. maddesi uyarınca bu verginin 3 katı tutarında cezai müeyyide uygulanır.
Nakit ödemek mi? Vadeli ödemek mi avantajlı?
TL cinsindeki faiz oranlarının bu denli yükseldiği bir ortamda peşin ithalat yapmanın dezavantaj olacağı senaryolar olabilir. Fatura vadesinin ne olduğu önemli olmaktadır.
Kur faktörünü göz ardı edip, ithalat bedelinin 2 ay sonra ödeneceği düşünüldüğünde % 6 KKDF ödeyerek işlem tesis etmek daha az maliyetli olabilir. Tabi burada kur değişkenliğini hesaba katmak gerekiyor. TL cinsindeki paranın 2 ay sonra aynı miktarda döviz alabileceği muğlak olacaktır.
Can DURMUŞ – Gümrük Müşavir Yardımcısı / Denetçi
08.04.2024