Konsinye ihracat: ileri bir tarihte satılmak üzere yurt dışındaki alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurt dışındaki şube veya temsilciliklerine emanet mal gönderilmesidir.
Örnek olarak; ABC firmasının, ürettiği mobilyaları kesin satışı daha sonra gerçekleştirilmek üzere Almanya’daki bir distribütörüne göndermesi bir konsinye ihracat işlemidir. ABC firması, malların mülkiyetini korur ve distribütör, ürünleri sattıkça ABC firmasına ödeme yapar. Eğer belirlenen süre içinde mallar satılmazsa, ABC firması malları geri getirebilir veya kesin satış işlemi yapabilir.
Bir diğer örnek ise; yeni sezon kıyafetlerini yurt dışındaki bir fuarda sergilemek ve potansiyel müşterilere tanıtmak amacıyla Fransa’daki bir mağazaya konsinye olarak göndermektedir. Bu kıyafetler kesin olarak satılmamış olup, tanıtım, pazarlama sürecinde müşterilerden talep gelmesi halinde satış işlemi gerçekleşecektir. Eğer belirlenen süre içinde satış olmazsa, ABC firması ürünleri geri getirme hakkına sahiptir.
Beyanname Yazım Aşamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Konsinye ihracatta başvuru İhracatçı Birliklerine yapılır, ancak beyanname tescili dışında ayrıca bir başvuru da aranmaz. İhracat beyannamesinin tescili için ihracatçılar birliğine bir ödeme yapılması ve neticesinde oluşan 23 haneli kodu beyannamenin edi belgesinde beyan edilmesi gerekir. Bu işlem silsilesi gerçekleştirilirken beyannamenin 44 nolu sütununda “Konsinye ihracattır” ibaresinin bulunması gerekir. (2013/31 sayılı Genelge)
Yine 2013/31 sayılı Genelge ’ye göre beyanname ödeme şeklinin “mal mukabili” olarak seçilmesi gerekmektedir.
Gümrük Yönetmeliği’nin 449. Maddesinde eşyanın gönderildiği yerde satılmayıp geri gelmesi ihtimali göz önünde bulundurularak ayniyet tespitine ilişkin tüm destekleyici bilgiler gümrük beyannamesine eklenmesi gerektiği belirtilmektedir.
Buna göre eşya ihracat beyannamesinde eşya tanımının yeterince açıklayıcı olması önemli olmaktadır.
Konsinye İhracat ve Kesin Satış Faturası Nasıl Olmalı?
Gelir İdaresi Başkanlığı E-Fatura Forumunda da belirtildiği üzere; gerçek bir satış olmadığından faturanın kağıt ortamda düzenlenmesi gerekir. Yani konsinye ihracat beyannamesi için kesinlikle e-fatura beyan kesilmemelidir.
Kesilecek kağıt faturanın açıklama kısmında “Konsinye İhracat Faturasıdır” ibaresi bulunmalıdır. Bunun yanında standart ihracat faturası keser gibi diğer tüm bilgilerin bulunması gerekir.
Konsinye olarak gönderilen ürün satıldığında, ihracatçı firma kesin satış faturası düzenler. Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenir. (Vergi Usul Kanunu’nun 231/5’inci maddesi) Firma e-fatura mükellefiyse kesin satış faturası e-fatura kesilmelidir.
Kesin satışa istinaden ayrıca ihracat beyannamesi düzenlenmez.
Konsinye İhracatta Süreler
Konsinye eşyanın ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde kesin satışının yapılması gerekir. Eşyaların bir yıl içerisinde satılamaması halinde ihracatçı birliğine yapılacak başvuru ile 2 yıl daha uzatılabilir.
Ancak Basitleştirilmiş gümrük beyannamesi kapsamında yapılan konsinye ihracat işlemlerinin Posta ve Hızlı Kargo Yoluyla Taşınan Eşyanın Gümrük İşlemlerine İlişkin Tebliğ’e (Seri No: 1) tabi olacağına ve bu kapsamda gerçekleştirilen konsinye ihracat işlemlerinde konsinye olarak gönderilen malın ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde kesin satışının yapılması gerektiğine, bu sürenin uzatılmayacağına dair hüküm eklenmiştir.
Yurtdışına emaneten gönderilen eşyaların satılması halinde ihracat beyannamesi ve kesin satış faturasıyla birlikte kesin satışının yapılmasından sonraki YÜZ YİRMİ gün içinde ihracatçılar birliğine ve ARACI BANKAYA bildirmelidir. (İhracat Yönetmeliği 9. Madde)
Konsinye İhracatta Kambiyo Mevzuatı ve İhracat Bedellerinin Yurda Getirilme Zorunluluğu
Normal ihracat için; İhracat bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi gerekir. Bu süre içinde yurda getirilmezse aracı banka 5 iş günü içinde vergi dairesine bildirim yapar. Vergi dairesi bu bildirime istinaden 10 iş günü içinde, ihracat bedelinin 90 gün içinde getirilmesi için yükümlüye ihtar gönderir.
Sonuç olarak, ihracat bedellerinin getirilmesi için azami süre 180 gün + 5 iş günü + 10 iş günü + 90 gün olarak düşünülebilir. Bu süreler içinde hala getirilmemiş olursa konu Cumhuriyet Savcılıkları aracılığıyla ilerleyecektir.
Getirilen ihracat bedelleri için DAB veya IBKB düzenlenir. Düzenlendiği gün %35’i bankaya satılarak TL’ye çevrilir. İhracat bedeli getirildiği gün DAB veya IBKB düzenlenmesi zorunlu olmadığından yukarıdaki süreler dahilinde düzenlenerek gerektiği oran kadarının satılması yeterli olacaktır.
Getirilecek ve satılacak tutarı hesaplarken mahsup edilebilecek 15.000 USD’lik miktarı da dikkate almak Şirket lehine olabilir.
Konsinye ihracat için; Yukarıdaki süreler beyannamenin tescili veya eşyaların fiilen yurt dışı edilmesiyle başlamaz. Malların yurt dışında satışı durumunda, ihracatçının kestiği kesin satış faturası tarihinden itibaren başlar.
Konsinye ihracat beyannamesi 2 yıl önce tescil edilmiş olabilir, eşya bugün satıldıysa yukarıdaki 180 günlük süre bugün başlar.
Can DURMUŞ – Gümrük Müşavir Yardımcısı / Denetçi
25 Nisan 2025