Yerli sanayicilerin üretimde kullanacağı girdileri henüz Türkiye Gümrük Bölgesine getirmeden gümrük işlemlerine başlayabilmelerini, hatta gümrük işlemlerini tamamlayabilmelerini hedefleyen uygulamadır.
Eşyanın gümrüğe girmesini beklemeden beyannamenin tescil alınabilmesi sayesinde gümrük işlemleri daha hızlı tamamlanabilmektedir. Zaman kayıplarının minimize edilmesi ile ardiye, demuraj gibi ilave maliyet kalemlerinin olabildiğince indirilmesine fayda sağlamaktadır.
Gelecek Her Eşya Tebliğ Hükümlerinden Faydalanabilir mi?
Öncelikle eşyanın denizyolu konteyner taşımacılığı veya havayolu taşımacılığı ile geliyor olması gerekir. Denizyoluyla gelen eşyanın bulunduğu konteyner içerisinde sadece aynı alıcıya ait eşya olmalıdır.
Ayrıca eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi veya dahilde işleme rejimine tabi tutulacak olması gerekir.
Fakat tarife cetvelinde sıralanmış her eşyanın ithalatı bu kapsamda gerçekleştirilemez. Basitleştirme hükümlerinden yararlanacak eşya listesi Genel Müdürlükçe belirlenir ve bakanlığın internet sitesinde “Varış Öncesi Gümrük İşlemlerinden Yararlanacak Eşya Listesi” başlığı altında duyurulur.
Başvuru esnasında taahhüt edildiği üzere üretimde kullanılacak olması gerekmektedir.
Varış Öncesi Gümrük İşlemlerinden Kimler Faydalanabilir?
Gümrük Genel Tebliği (Varış Öncesi Gümrük İşlemleri) (Seri No: 1) 4. Maddesinde belirtilen şartları taşıyan sanayici firmalar faydalanabilmektedir. Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü (YYS) sahipleri ise aşağıdaki şartlar ve başvuru aranmaksızın doğrudan yararlanabilir.
YYS’li olmayan firmaların haiz olması gereken şartlar;
-Üç yıldır yerleşik olarak faaliyette bulunması,
-Yönetim Kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının; tebliğde belirtilen suçlardan ceza veya mahkumiyet kararı bulunmaması,
-Son 3 yıl içerisinde, her 12’şer aylık dönem ayrı ayrı olmak üzere beyanname sayısının %2’sini aşan sayıda vergi kaybına neden olan ceza veya beyanname sayısının %5’ini aşan sayıda usulsüzlük cezasının olmaması,
-Gümrük ve vergi mevzuatları uyarınca ödenmemiş herhangi bir vergi, ceza ve fer’i amme borcu bulunmaması.
-Yeminli mali müşavir olumlu raporu, (ticari kayıtların izlenilebilir olması ve mali yeterlilik hususları incelenir.)
-İzin kapsamında ithal edilen eşyanın üretim ve/veya imalatta kullanılacağına dair taahhütname, aranmaktadır.
Varış Öncesi Gümrük İşlemlerinden faydalanmak İçin Başvuru
YYS sahipleri ayrıca başvuru gerekmeksizin basitleştirmeden doğrudan yararlanır. YYS harici yükümlüler ise 2021/16 sayılı Varış Öncesi Gümrük İşlemleri Genelgesi’nin Ek-1’indeki başvuru formu ve eki belgelerle şirket merkezinin bulunduğu ilin bağlı olduğu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne yapılır.
Başvurunun uygunluğu Bölge Müdürlüğünce değerlendirilir. Eksiklik veya uygunsuzluk bulunmaması halinde başvuru Gümrükler Genel Müdürlüğüne iletilir. Sonrasında Gümrükler Genel Müdürlüğünce başvuru neticelendirilir.
Başvuruda eksik bilgi ve belge bulunması halinde ise eksikliklerin tamamlanması için başvuru sahibine 30 günlük süre verilir. Bu müddet içinde tamamlanmazsa başvuru reddedilir.
İznin Geçerlilik Süresi Ne Kadardır?
İzin süre sonu, iznin verildiği yılı izleyen takvim yılını takip eden üçüncü yılın son günüdür. Yani 17.07.2023 tarihinde başvuru yaparsak iznimiz 31.12.2026 tarihine kadar devam eder.
İzin var ancak uzatılmak istenirse, iznin biteceği yıldaki Kasım ayı dahilinde başvurulması gerekmektedir. Başvuru uygun görülürse izin süresi 3 yıl daha uzatılır.
Beyanname İşlemleri
Öncelikle tescil edilmiş bir özet beyanın bulunması gerekir. Taşıma senedi “ambar harici” seçilmelidir. Havayolu taşımacılığı veya denizyoluyla gelen eşyanın Tebliğ kapsamındaki eşyalardan olup olmadığı teyit edilir. Parsiyel taşımacılık olmamalı yani denizyolu ile geliyorsa konteyner içerisinde farklı firmaya ait eşya olup olmadığı kontrol edilir.
İzin kapsamında tescil edilecek gümrük beyannamesinin, özet beyanın ilgili satırında yer alan eşyanın tamamını kapsaması gerekir. Yani özet beyan düşümlü kullanılamayacaktır.
Gümrük beyannamesinin bu kapsamda işlem görmesi için “BS” kutusuna “BS-18” yazılmalıdır.
Eşyanın ithalatında uygunluk belgesi sunulmalıysa ve beyannamenin sarı hattan işlem göreceği belli olduysa Gümrük Yönetmeliğinin 196 ncı maddesinin 2 (b) beninde belirtilmiş olan emsal tahlil raporu kullanılabilir. Ancak laboratuvara gönderilmesi gereken veya uygunluk belgesi için ilgili kurumun eşyayı fiziken kontrol etmesi gereken bir eşya ise beyanname bu kapsamda işlem göremeyecektir. Bu durumda “BS-18” kodu redrese ile beyannameden silinir.
Bu kapsamda beyanname işlemleri tamamlanan denizyolu konteyner taşımacılığı ile gelen eşya geçici depolama alanına alınmaksızın tahliye edilir. Havayolu taşımacılığının gereği olarak fiziki olarak ambara alınan eşyaya ilişkin İşlemlerde varış bildiriminin onaylanmasından itibaren 24 saat içinde vergilerin ödenmesi veya teminata bağlanması gerekir. Aksi halde beyannamede redrese yapılır ve “BS-18” kodu silinir.
Varış Bildirimi Onayı Sonrası Eşya Kırmızı Hattan İşlem Görecekse?
Beyannamenin hangi hattan işlem göreceği varış bildirimi onayına kadar belli değildir. Varış bildirimi sonrası hattın kırmızı olarak belirlenmiş olması eşyanın fiziken muayene edilmesi anlamını taşıyacaktır. Bu durumda gümrük beyannamesinde düzeltme yapılmalıdır. “BS” kutusuna girilmiş olan “BS-18” basitleştirilmiş usul kodu beyannameden silinmelidir.
Eşyamız “TO ORDER OF” veya “TO THE ORDER OF ABC” Şeklinde Düzenlenen Konşimento ile Geliyorsa?
Consignee kısmında “TO ORDER OF” veya “TO THE ORDER OF ABC” ibaresi bulunan konşimentolar, emre düzenlenen konşimento türlerindendir. Nama düzenlenen konşimentoların aksine devredilebilirler.
“TO ORDER OF” şeklinde emre düzenlenen konşimentoların eşyayı gönderen (shipper) tarafından cirolanması gerekir. Yine consignee alanında “ABC” firmasının başında “TO THE ORDER OF” ibaresi varsa firma tarafından cirolanması gerekir. ABC firması bu konşimentoları cirolayarak başka firmaya da devredebilir.
Anlaşılacağı üzere emre düzenlenmiş konşimentolar cirolanmadığı takdirde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulamayacağından dolayı BS-18 kodu ile varış öncesi gümrükleme işlemlerinden yararlanmasının da mümkün olmayacağı değerlendirilmektedir.
Eğer eşya yolda iken ilgili taraflarca cirolama işlemi yapılabilirse bu durumda BS-18’den de yararlanılmasına engel bir durum olmayacağı da ayrıca değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte, eşyanın yolda devredilmeyeceği kesin olan yüklemelerde nama düzenlenen konşimento kullanılması tercih edilebilir.
Can DURMUŞ – Gümrük Müşavir Yardımcısı / Denetçi
28.07.2023